शेतात नैसर्गिक फवारणीसाठी निंबोळी अर्क कसा बनवावा?

शेतकऱ्यांसाठी निंबोळी अर्काचा उपयोग आणि फवारणी करण्याची योग्य पद्धत

निंबोळी अर्क (Neem Extract) हा एक उत्तम सेंद्रिय कीटकनाशक आहे, जो शेतीसाठी सुरक्षित आणि प्रभावी मानला जातो. बाजारात वेगवेगळ्या प्रकारचे रासायनिक कीटकनाशके उपलब्ध असली तरी ती मातीची सुपीकता कमी करू शकतात आणि आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकतात. त्यामुळे नैसर्गिकरित्या कीटक नियंत्रणासाठी निंबोळी अर्क हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

निंबोळी अर्काचा उपयोग का करावा?

सेंद्रिय शेतीसाठी योग्य – कोणतेही रासायनिक घटक नसल्यामुळे मातीची गुणवत्ता सुधारतो.
कीटक नियंत्रित करतो – मावा, तुडतुडे, मिलीबग्स आणि इतर किडींवर प्रभावी.
बुरशीजन्य रोग रोखतो – भाजीपाला आणि फळबागांवरील बुरशीजन्य संसर्ग टाळतो.
माती आणि पर्यावरणपूरक – जमीन आणि भूगर्भजल प्रदूषित न करता सुरक्षित राहतो.

शेतात फवारणीसाठी निंबोळी अर्क कसा बनवायचा?

पद्धत 1: निंबोळी बिया वापरून अर्क तयार करणे

साहित्य:

• निंबोळीच्या बिया – ५ किलो
• पाणी – १० लिटर
• साधा साबण – १० ग्रॅम (मिश्रण व्यवस्थित मिसळण्यासाठी)

कृती:

1. निंबोळीच्या बिया सावलीत वाळवून त्यांचे बारीक चूर्ण तयार करा.
2. १० लिटर पाण्यात हे चूर्ण रात्रभर भिजत ठेवा.
3. दुसऱ्या दिवशी मिश्रण चांगले गाळून घ्या.
4. गाळलेल्या अर्कात १० ग्रॅम साबण मिसळा, ज्यामुळे तो पानांवर व्यवस्थित पसरतो.
5. हे मिश्रण शेतात फवारणीसाठी तयार आहे.

पद्धत 2: निंबोळीच्या पानांपासून अर्क तयार करणे

साहित्य:

• ताज्या निंबोळीच्या पानांचा रस – १ कप
• पाणी – ५ लिटर
• साधा साबण – ५ ग्रॅम

कृती:

1. निंबोळीची पाने स्वच्छ धुऊन मिक्सरमध्ये वाटून रस काढा.
2. ५ लिटर पाण्यात हा रस मिसळून मंद आचेवर ३० मिनिटे उकळा.
3. थंड झाल्यावर मिश्रण गाळून घ्या.
4. यात ५ ग्रॅम साबण मिसळा आणि फवारणीसाठी वापरा.

फवारणी कधी करावी?

सकाळी किंवा संध्याकाळी फवारणी करावी, कारण दुपारच्या उन्हात फवारणी केल्यास पानांना नुकसान होऊ शकते.
१५ दिवसांतून एकदा निंबोळी अर्काची फवारणी करावी.
रोग किंवा कीटकसंख्येवर अवलंबून गरज असल्यास ७ दिवसांतून एकदा फवारणी करावी.

निंबोळी अर्क वापरण्याचे फायदे

शेतातील मावा, तुडतुडे, मिलीबग्स आणि इतर किडींवर नियंत्रण मिळवता येते.
फळबाग, भाजीपाला, तृणधान्य आणि डाळिंब, संत्री यांसारख्या फळपिकांसाठी फायदेशीर.
रासायनिक कीटकनाशकांपेक्षा सुरक्षित आणि स्वस्त उपाय.
पिकांवर कोणतेही घातक अवशेष राहत नाहीत, त्यामुळे उत्पादने निर्यातयोग्य होतात.

निष्कर्ष:

निंबोळी अर्क हा शेतकऱ्यांसाठी एक उत्तम नैसर्गिक पर्याय आहे. रासायनिक कीटकनाशकांमुळे माती आणि आरोग्याचे नुकसान होऊ शकते, त्यामुळे निंबोळी अर्क हा पर्यावरणपूरक आणि दीर्घकालीन फायदेशीर उपाय आहे. शेतकरी हा अर्क सहज घरी तयार करू शकतात आणि नियमित फवारणी करून चांगले उत्पादन मिळवू शकतात.

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला? आपल्या शेतात निंबोळी अर्क वापरल्याचा अनुभव कमेंटमध्ये शेअर करा!

निंबोळी अर्क, निंबोळी अर्क फवारणी, नैसर्गिक कीटकनाशक, निंबोळी तेल शेतीसाठी, सेंद्रिय शेती उपाय, निंबोळी अर्क बनवण्याची पद्धत, पिकांवरील नैसर्गिक फवारणी, निंबोळीच्या बियांचे फायदे, शेतकरी मार्गदर्शन