⚖️ क्रिकेटचे नियम – बॉलिंग, बॅटिंग, रन, आउट प्रकार, DRS
क्रिकेट हा लोकप्रिय खेळ असून त्यामध्ये अनेक स्पष्ट नियम असतात. खेळ चालवण्यासाठी नियमांची माहिती असणे आवश्यक आहे. या लेखात आपण बॉलिंग, बॅटिंग, रन कसे होतात, आउटचे प्रकार कोणते आहेत, तसेच DRS म्हणजे काय हे जाणून घेणार आहोत.
🏏 बॅटिंगचे नियम
- 2 फलंदाज एकाच वेळी मैदानात असतात
- चेंडू फलंदाजाच्या बॅटला लागून सुरक्षित क्षेत्रात गेले तर धाव घेतली जाऊ शकते
- बॅट किंवा शरीर जमिनीला टच असेल तर फलंदाज Safe असतो
- पाऊल क्रीजबाहेर गेले आणि स्टंप पडले तर आउट
🎯 बॉलिंगचे नियम
- एका बॉलिंग ओव्हरमध्ये 6 वैध चेंडू (बॉल) असतात
- No Ball दिल्यास फलंदाज Free Hit घेतो
- Overstepping (लाइनच्या बाहेर पाय) केल्यास No Ball
- Wide Ball – फलंदाजाच्या आवाक्याबाहेर टाकलेला चेंडू
उदाहरण: एका सामन्यात 1 बॉलर केवळ 4 ओव्हर (T20 मध्ये) किंवा 10 ओव्हर (ODI मध्ये) टाकू शकतो.
🏃♂️ रन कसे मिळतात?
रन म्हणजे फलंदाजाने चेंडू खेळल्यानंतर घेतलेली धाव.
- 1 रन: दोन फलंदाजांनी एकमेकांची क्रीज बदलली
- 4 रन: चेंडू सीमारेषेला लागून गेला
- 6 रन: चेंडू थेट सीमारेषेबाहेर गेला (हवा मारून)
🚫 आउटचे प्रकार
| आउट प्रकार | कसे होतो |
|---|---|
| बोल्ड | चेंडू थेट स्टंपवर लागून बॅट्समन बाद |
| कॅच | बॅटला लागलेला चेंडू खेळाडूने झेलला |
| LBW | चेंडू बॅट न लागता थेट पायाला लागून स्टंपला गेला असता |
| रन आउट | फलंदाज क्रीजमध्ये पोहोचण्याआधी स्टंप पडला |
| स्टंपिंग | विकेटकीपरने फलंदाज बाहेर असताना स्टंप उडवले |
| हिट विकेट | फलंदाजाने स्वतः स्टंप उडवले |
🎥 DRS म्हणजे काय?
DRS म्हणजे “Decision Review System”. ही एक टेक्नॉलॉजी आहे जी अंपायरचा निर्णय तपासण्यासाठी वापरली जाते.
- फक्त आउट किंवा नॉट आउट बाबतच रिव्ह्यू घेतला जाऊ शकतो
- UltraEdge, Ball Tracking, Hotspot वापरले जाते
- प्रत्येक संघाला ठराविक वेळ DRS मिळतो – T20 मध्ये 2, ODI/Test मध्ये 2-3
Fact: DRS ची सुरुवात 2008 मध्ये भारत vs श्रीलंका सामन्यात झाली.
📌 निष्कर्ष
क्रिकेटमधील हे मूलभूत नियम खेळ समजून घेण्यासाठी अत्यावश्यक आहेत. बॅटिंग, बॉलिंग, आउट प्रकार आणि DRS हे सर्व क्रिकेटच्या गाभ्याशी संबंधित घटक आहेत. प्रेक्षक, खेळाडू आणि प्रशिक्षक यांच्यासाठी यांची माहिती असणे महत्त्वाचे आहे.