सेंद्रिय शेती योजना – संपूर्ण मार्गदर्शन व लाभाची माहिती
आजच्या रासायनिक शेतीमुळे जमिनीची सुपीकता कमी होत चालली आहे, तसेच आरोग्यावरही त्याचा परिणाम होत आहे. यामुळेच सेंद्रिय (ऑर्गेनिक) शेतीला अधिक महत्त्व दिले जात आहे. शाश्वत आणि विषमुक्त उत्पादनासाठी केंद्र व राज्य शासनाने सेंद्रिय शेती योजना सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना जैविक शेतीकडे वळण्यासाठी आर्थिक आणि तांत्रिक मदत पुरवते.
📌 योजनेचा उद्देश:
- शेतीत रासायनिक खतांचा वापर टाळून सेंद्रिय पद्धतीने उत्पादन वाढवणे.
- जमिनीची सुपीकता टिकवून ठेवणे.
- शेतकऱ्यांचे उत्पादन बाजारात चांगल्या दराने विक्रीसाठी मार्गदर्शन करणे.
- आरोग्यदायी अन्नधान्य निर्मितीला प्रोत्साहन देणे.
👨🌾 पात्र शेतकरी कोण?
- कोणताही लघु, सीमांत किंवा मध्यम शेतकरी.
- शेतकऱ्यांनी आपल्या शेतीत रासायनिक खतांचा वापर बंद करून सेंद्रिय पद्धतीचा अवलंब करावा.
- सेंद्रिय प्रमाणनासाठी नोंदणी केलेली शेती प्राधान्याने.
📄 आवश्यक कागदपत्रे:
- शेतकऱ्याचा आधार कार्ड
- ७/१२ उतारा व शेतीचा नकाशा
- बँक पासबुक झेरॉक्स
- फोटो
- सेंद्रिय खत तयार करणाऱ्या युनिटची माहिती (जर उपलब्ध असेल)
📌 सेंद्रिय शेतीमध्ये काय समाविष्ट आहे?
- वर्मी कंपोस्ट / जीवामृत / दशपर्णी अर्क तयार करणे
- पिकांवर जैविक कीडनाशकांचा वापर
- सेंद्रिय बियाण्यांचा वापर
- मल्चिंग, आंतरमशागत व पाण्याचे योग्य नियोजन
💰 अनुदान किती मिळते?
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना खालीलप्रमाणे आर्थिक सहाय्य दिले जाते:
- Rs. 10,000 – 20,000 प्रति हेक्टर पर्यंत अनुदान (क्षेत्र व योजनेनुसार वेगवेगळे)
- वर्मी कंपोस्ट युनिटसाठी स्वतंत्र अनुदान
- जैविक कीडनाशकासाठीही सहाय्य
- प्रमाणन शुल्कासाठी देखील अनुदान दिले जाते
📝 अर्ज प्रक्रिया:
- महाडीबीटी पोर्टलवर लॉगिन करून ‘सेंद्रिय शेती योजना’ शोधा – www.mahadbt.maharashtra.gov.in
- नवीन अर्ज निवडा.
- फॉर्ममध्ये शेती व शेतकरी संबंधित सर्व माहिती भरा.
- स्कॅन करून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- अर्ज सबमिट केल्यावर अर्ज क्रमांक मिळेल.
- तपासणी नंतर अनुदान मंजूर केलं जातं.
📋 योजनेंतर्गत मिळणारे फायदे:
- जमिनीची नैसर्गिक उत्पादकता वाढते
- पिकांची बाजारमूल्य वाढते – जैविक उत्पादनांना मागणी जास्त
- स्वतः सेंद्रिय खते तयार करून खर्चात बचत
- शेतकरी संघटना व FPO द्वारे सामूहिक विक्रीची सुविधा
💡 टीप: सेंद्रिय शेतीचे प्रमाणन (Organic Certification) घेतल्यास उत्पादनाला जागतिक बाजारपेठेचा प्रवेश मिळतो. त्यामुळे योग्य प्रशिक्षण घ्या आणि कृषी अधिकारी व NABARD च्या मदतीने पुढील पावले उचला.
📞 संपर्क कार्यालय:
- तालुका कृषी अधिकारी कार्यालय
- कृषी सहाय्यक / ग्रामसेवक
- जिल्हा कृषी विभाग / कृषी विज्ञान केंद्र (KVK)
🔚 निष्कर्ष:
सेंद्रिय शेती योजना शेतकऱ्यांना पर्यावरणपूरक आणि आरोग्यदायी शेतीकडे वळण्यासाठी एक सुवर्णसंधी आहे. या योजनेचा लाभ घेऊन शेतकरी स्वतःचे उत्पन्नही वाढवू शकतात आणि समाजालाही चांगले उत्पादन पुरवू शकतात.
अशाच कृषी योजनांची माहिती मराठीत मिळवण्यासाठी Maharashtrawani.com ला दररोज भेट द्या.