इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धापकाळ निवृत्तीवेतन योजना (Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme – IGNOAPS)
ही योजना केंद्र सरकारच्या राष्ट्रीय सामाजिक सहाय्य कार्यक्रम (NSAP) अंतर्गत येते. यामध्ये गरजू वृद्धांना आर्थिक सहाय्य दिले जाते. महाराष्ट्रातही ही योजना प्रभावीपणे राबवली जाते.
योजनेचे उद्दिष्ट
आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल, गरीब आणि 60 वर्षांवरील वृद्ध नागरिकांना आधार देणे.
वृद्ध व्यक्तींच्या जीवनमानात सुधारणा करणे.
योजनेचे पात्रता निकष
- वय:
60 वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाचे नागरिक.
80 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांना अतिरिक्त सहाय्य मिळते.
- आर्थिक स्थिती:
अर्जदार बीपीएल (Below Poverty Line) श्रेणीत यायला हवा.
योजनेसाठी अर्जदाराचे कौटुंबिक उत्पन्न शासनाने ठरवलेल्या मर्यादेपेक्षा कमी असावे.
- इतर निकष:
अर्जदाराने कोणत्याही इतर निवृत्तीवेतन योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
लाभाचे स्वरूप
- 60-79 वर्षे वयोगट:
दरमहा ₹200 केंद्र सरकारकडून दिले जाते (काही राज्ये अतिरिक्त रक्कम देतात).
- 80 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिक:
दरमहा ₹500 केंद्र सरकारकडून दिले जाते (काही राज्यांमध्ये यामध्ये वाढ करण्यात आली आहे).
अर्ज प्रक्रिया
- ऑफलाइन अर्ज:
स्थानिक ग्रामपंचायत किंवा नगरपालिका कार्यालयातून अर्ज मिळवा.
आवश्यक कागदपत्रे संलग्न करून पूर्ण भरलेला अर्ज संबंधित अधिकाऱ्यांकडे जमा करा.
- ऑनलाइन अर्ज (काही राज्यांसाठी):
महाराष्ट्रासाठी, NSAP अधिकृत पोर्टल किंवा महाराष्ट्र शासन पोर्टल वर अर्ज करा.
आवश्यक कागदपत्रे
- वयाचा पुरावा (आधार कार्ड, जन्मतारीख प्रमाणपत्र).
- बीपीएल प्रमाणपत्र किंवा कुटुंबाच्या आर्थिक स्थितीचा पुरावा.
- रहिवासी प्रमाणपत्र.
- आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र.
- बँक खाते तपशील.
अर्ज सादर केल्यानंतर प्रक्रिया
- अर्जाची पडताळणी स्थानिक प्रशासनाकडून केली जाते.
- पात्र असल्यास लाभार्थ्याचे नाव योजनेत समाविष्ट केले जाते.
- निवृत्तीवेतन रक्कम थेट बँक खात्यात जमा होते.
संपर्क आणि मदत
स्थानिक ग्रामसेवक, नगरपालिका कार्यालय किंवा जिल्हा समाज कल्याण अधिकारी यांच्याशी संपर्क साधा.
अधिक माहितीसाठी NSAP अधिकृत संकेतस्थळ भेट द्या.
महत्त्वाचे मुद्दे
लाभ थेट बँक खात्यात मिळतो, म्हणून बँक खाते सक्रिय ठेवणे गरजेचे आहे.
अर्जामध्ये चुकीची माहिती सादर केल्यास अर्ज फेटाळण्यात येऊ शकतो.