🌱 भुईमूग पिकाविषयी संपूर्ण मार्गदर्शन
भुईमूग (Groundnut) हे एक महत्त्वाचे तेलबिया पीक आहे. याचा उपयोग खाद्यतेल निर्मिती, चाराही म्हणून व विविध खाद्यपदार्थांत केला जातो.
☀️ हवामान व माती
भुईमूगला मध्यम पावसाळी व उष्ण हवामान लागते. जास्त पाऊस झाल्यास पिकाचे नुकसान होते. वालवंट माती, हलकी काळी माती अथवा गाळयुक्त रेतीमिश्रित जमिन उपयुक्त.
📆 पेरणी कालावधी
- खरीप हंगाम : जून अखेर ते जुलै मध्य
- रब्बी हंगाम : ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर
🌾 शिफारस केलेल्या वाण
- TAG 24
- SB XI
- JL 24
- GPBD 4
- क्विक मूच्युरिंग वाण कमी कालावधीत तयार होतात
🌱 बियाणे प्रक्रिया
पेरणीपूर्वी 2 ग्रॅम थायरम किंवा कार्बेन्डाझिम प्रती किलो बियाणे फवारणी करावी. रिझोबियम + PSB कल्चर वापरल्यास नत्राचे पोषण चांगले होते.
💧 पेरणी व आंतरमशागत
- अंतर : 30 x 10 सेमी
- बियाण्याचे प्रमाण : 100-120 किलो/हेक्टर
- दोन आंतरमशागत कराव्यात : 20 व 35 दिवसांनी
🌿 खत व्यवस्थापन
- 10 टन शेणखत/हेक्टर
- नत्र : 25 कि. ग्रॅ.
- स्फुरद : 50 कि. ग्रॅ.
- पालाश : 25 कि. ग्रॅ.
- सूक्ष्मअन्नद्रव्यांचा योग्य वापर करावा
🐛 रोग व कीड नियंत्रण
- टिक्का रोग : मँकोझेब 25 ग्रॅ./10 लिटर पाण्यात फवारणी
- पाने कुरतडणारी अळी : क्विनालफॉस किंवा इंडोक्साकार्ब फवारणी
- शेंगा पोखरणारी अळी : 5% NSKE किंवा स्पायनेटोरामचा वापर
🌾 काढणी व उत्पादन
पाने सुकून पिवळी पडू लागल्यावर काढणी करावी. 70-100 दिवसात पीक तयार होते. उत्पादन : 15-25 क्विंटल/हेक्टर.
🎯 फायदे
- उच्च दर्जाचे खाद्यतेल मिळते
- जास्त उत्पन्न व कमी उत्पादन खर्च
- जमिनीची सुपीकता टिकवून ठेवते
💡 महत्त्वाच्या टीपा
- शेतात निचरा व्यवस्थापन आवश्यक
- कमी पावसाच्या भागातही यशस्वी उत्पादन
- सेंद्रिय पद्धतीने लागवड केल्यास मूल्यवृद्धी
